چیـــــــرستان

نمی‌دونم اینم شکلی از OCD حساب می‌شه یا نه، ولی نمی‌تونم بشینم سر حرف یکی و هر دو ثانیه گیر ندم که این‌جوری حرف نزن. شبیه مقدمه‌ی اول کتابا، این پست هم حاصل 18 سال تجربه‌ی شنیدن و غرولندن (!) ـه و امیدوارم مفید واقع شه. پستی شامل فهرستی از اشتباهات رایج هنگام سخن گفتن و آرزوی محلول نگارنده در تک‌تک واژگانش برای زندگی در جامعه‌ای پر از رعایت‌کنندگانِ گرامر!

- دست چپ! -----» چپ دست!
 دست چپ به صندلی می‌گن یا اندام حرکتی بالایی واقع در سمت چپ بدن! به آدمی که از دست چپش بیشتر استفاده می‌کنه، چپ دست می‌گن.

- آبله مرغان زدم -----» آبله مرغان گرفتم.
 جوش را می‌زنند!

- قیمتش گرونه -----» قیمتش زیاده (یا فقط "گرونه")
از این مورد خیلی زیاد داریم. مثل شکمم چاق شد (----» شکمم بزرگ شد/ چاق شدم)؛ سرعتش کنده (----» سرعتش کمه/ کنده)؛ در سن n سالگی (----» در n سالگی)؛ ...

- ایرانی----» پارسی
منظورم وقتاییه که ایرانی به عنوان زبون به کار می‌ره. ایرانی ملیت ماست و نه زبون ما.

- بسته----» بسّه
 این اشتباه فاجعه رو بکوشین هیچ وقت تکرار نکنین. بسّه مخفف "بس است" هست و ما می‌گیم بسیاری و نه "بستیاری"!

- شکم داره -----» شکمش بزرگه/ چاقه
همه ما شکم داریم. :)

-حجاب کردم----» حجابم رو رعایت کردم/ حجاب گذاشتم.
این اشتباه رایج رو حتی خودمم ممکنه به کار ببرم ولی از اونجایی که حجاب به چم "پوشش" ـه و پوشش رو قائدتا نمی‌کنن، همون اصلاح شده‌اش رو به کار ببرین.

- خواب دارم ----» خوابم می‌آد/ خواب‌آلوده‌ام.
آخه خدایی؟ مثل ماجرای "دستشویی دارم" ـه. آخه یعنی چی دستشویی دارم؟ همیشه وقتی تو کلاس بچه‌ها از این اصطلاح استفاده می‌کردن، یه توالت رو تصور می‌کردم که در نشیمن‌گاهشون جا گرفته. اما از اونجایی که خیلی اشتباه رایجیه امیدی به درست شدنش نیست.

- اینِستا ----» اینستا
Instagram نوشته می‌شه و نه inestagram و حتی بهانه‌ی تو دستور زبانِ پارسی نیست ساختارش هم جواب نمی‌ده چون هجای نخستش کاملا مطابق بر "صامت مصوت صامت صامت" ـه.

- tel ge ram ----» telegram
روی لام ساکن نذارین.

-گوگل کردن ----» جستجو کردن در گوگل
گرامر انگلیسی اینجوریه که هر واژه‌ای رو می‌شه به دلخواه به فعل تبدیل کرد و این گرته‌برداری ناشیانه‌ حاصل نبود این قابلیت تو پارسیه و اگه آبرو و زبانتون رو دوست دارین بگین جستجو کردن در گوگل.

- خوب‌تر -----» بهتر
این اشتباه نیست؛ ولی "بهتر" قشنگ‌تر و ماهرانه‌تره.

- خنده کرد/ رقص کرد/ بدو کرد (!)/ جنگ کرد/ ... ----» خندید/ رقصید/ دوید/ جنگید/...
این مورد هم خیلی زیاد اشتباه به کار میره و دقیقا حالت برعکس حرف زدن اینترنتیه که حتی برای فعلایی که قابلیت جدا به کار رفتن رو هم ندارن "ید" می‌ذاره و به "جواب داد" می‌گه "جوابید" و به "زنگ زد" می‌گه "زنگید".

- ایست کن! ----» وایسا/ صبر کن.
اینم روم نمی‌شه توضیح بدم. :دی

* استفاده‌‌ی درست رای مفعولی: این رو دیدم/ اینو دیدم
و نه هیچ حالت دیگه‌ای. دقت کنین که "اینُ دیدم" یا "این و دیدم" اشتباهه. من حتی به "این دیدم" برخوردم و دفاعیه‌ی طرف این بود که تو پارسی از حرکات استفاده نمی‌شه! مورد دوم که به وضوح اشتباهه چون با واو عطف اشتباه گرفته می‌شه و مورد اول دیگه خیلی ضایع است و در پارسی حروف باید جوری استفاده بشن که بدون استفاده از حرکات بتونن به راحتی خونده بشن.

* کسره‌ی بین صفت و موصوف/ مضاف و مضاف‌الیه هم خیلی وقتا اشتباه می‌شه و به جاش از "ه" استفاده می‌شه. مشاهده کنین: گله قرمز، دختره دایی

* این مورد که خیلی زیاد به کار می‌ره و عملا خوندنِ چیزی که گفته می‌شه رو غیرممکن می‌کنه، مخفف کردن "است" به شکل کسره است! نکنین این کارو. اگه می‌خواین گفتاری بنویسین، می‌تونن از "ه" بهره ببرین. "این رنگیه" و نه "این رنگیِ". باور کنین اشتباهه. منبع هم نخواین. چون مثل اینه که بگیم منبع بده که چرا "خ" یه نقطه داره. :دی

پ.ن: من هیچ ادعایی ندارم که خودم کاملا درست می‌نویسم و کوشیدم تا الآن اگه ایرادی از سخن‌گفتنم گرفته شده، برطرفش کنم. برای غنی شدن گفتارمون باید موارد بالا رعایت بشه؛ مخصوصا تو این جامعه‌ی چت‌روم‌آسا که حرف زدن روز به روز قهوه‌ای‌تر می‌شه.

+ یادداشتی بر عنوان: من با واژه‌ی "پیرامون" خیی خاطره دارم. یه بار تو امتحان بخوانیم (!) معنی پیرامون رو خواستن و من که اولین بار می‌شنیدمش، نوشتم "پیامبران"! دیگه هیچ وقت یادم نمی‌ره معنیشو!